آفریقا روی خط کودتا/دومینوی کودتای نظامی به گابن رسید – اخبار – ساعت ۲۴

قطار کودتا در آفریقا در هشتمین ایستگاه خود این‌بار به گابن رسید تا خانواده بونگو را پس از 56 سال از قدرت برکنار کند. صبح دیروز 10 نفر از نظامیان گابن واقع در غرب آفریقا با حضور در تلویزیون ملی این کشور ضمن بی‌اعتبار دانستن نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری، دولت، پارلمان و سایر نهادهای این کشور را منحل و اعلام کودتا کردند. در بیانیه‌ای که از سوی نظامیان از تلویزیون قرائت شده، آن‌ها اعلام کردند که به نام مردم گابن تصمیم به پایان دادن حکومت فعلی گرفته‌ایم تا از صلح دفاع کنیم.

به گزارش یورونیوز، این کودتا پس از آن انجام شد که مرکز انتخابات گابن روز چهارشنبه اعلام کرد که علی بونگو، رییس‌جمهوری کنونی این کشور با کسب ۶۴.۲۷درصد آرا برای سومین‌بار پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری شده است. علی بونگو نخستین‌بار در سال ۲۰۰۹ میلادی جانشین عمر بونگو، پدرش و رییس‌جمهوری پیشین گابن شد. خانواده بونگو ۵۶ سال است که در این کشور بر مسند قدرت قرار دارند و مخالفان خواستار تغییر در حاکمیت این کشور غنی از منابع نفت و شکلات اما فقیر هستند.

علی بونگو رییس‌جمهوری برکنار شده گابن که اکنون گفته می‌شود در حصر خانگی به‌سر می‌برد، در سال 2009 و پس از مرگ عمر بونگو جانشین پدرش شده و ثروت و قدرت افسانه‌ای او را به ارث برد. طبق گزارشی که الجزیره منتشر کرده، درآمدهای نفتی دولت گابن در سال گذشته در حدود 2 میلیارد دلار برآورد می‌شود؛ این درحالی است که بیش از 30درصد از جمعیت یک میلیون و هفتصد هزار نفری گابن با روزی 2 دلار زندگی می‌کنند. همچنین سبک زندگی پسر مانند پدرش بسیار مجلل بود؛ اما از منابع طبیعی سرشار گابن مانند چوب، منگنز، نفت و اورانیوم این کشور سهمی‌به جمعیت اندک گابن نمی‌رسید. نکته جالب این است که علی بونگو در سال 1989 و در 30 سالگی به عنوان وزیر خارجه انتخاب شد و پس از آن نیز به سرپرستی وزارت دفاع رسید؛ در این میان پدرش همواره سعی داشت اینچنین القا کند که پسرش نه به واسطه روابط خانوادگی، بلکه به دلیل شایستگی‌های خودش مناصب دولتی را دراختیار گرفته است.

از سوی دیگر هر چند که علی بونگو از سال 2016 و از زمانی که برای دومین‌بار به ریاست‌جمهوری رسید، درگیری‌های شدید و خونینی را برای حفظ قدرت پشت سر گذاشت، اما هیچ‌گاه نتوانست مانند پدرش با مشت آهنین بر گابن حکومت کند. او اگرچه تلاش کرد تا با برکناری برخی مقامات قدیمی و جایگزین کردن آن‌ها با جوانان نشان دهد که راه متفاوتی از پدر در پیش گرفته، اما هیچ‌گاه از زیر سایه او بیرون نیامد. حتی برخی کارشناسان معتقدند که بونگوی پسر که در فرانسه تحصیل کرده، هیچ یک از زبان‌های محلی گابن را فرا نگرفت و این امر به نقطه ضعفی اساسی برای وی تبدیل شده بود.

یک ناظر دیپلماتیک می‌گوید: بونگو یکسری از مقامات قدیمی‌را کنار گذاشت و نسل جوانی را جایگزین آن‌ها کرد -او می‌خواست روح پدرش را محو و کنترل خود را اعمال کند. اما برای مخالفانش، بونگو سخت و فاقد جذابیت و مهارت‌های ارتباطی پدرش بود. او در برخی مدارس عالی برازاویل تحصیل کرد و به تحصیل حقوق در فرانسه، قدرت استعماری سابق ادامه داد، اما هیچ یک از زبان‌های محلی گابن را یاد نگرفت – این یک نقطه ضعف بزرگ بود.

روند کودتا

از شنبه گذشته، سطح تنش‌ها در این کشور در بحبوحه هراس از ناآرامی‌ها پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی بالا رفته بود. عدم حضور ناظران بین‌المللی، تعلیق فعالیت برخی رسانه‌های خارجی، قطعی اینترنت و اعمال منع آمد و شد شبانه در سراسر کشور هم بر نگرانی‌ها درمورد شفافیت انتخابات افزود. با این حال دیروز 10 نفر از نظامیان که خود را نماینده نیروهای نظامی و امنیتی معرفی کرده‌اند با حضور در شبکه تلویزیونی گابن 24 ضمن لغو نتایج انتخابات، مرزهای کشور را بسته و نهاد‌های حکومتی از جمله دولت، سنا، پارلمان، دادگاه قانون اساسی و مرکز انتخابات را منحل کردند.

البته لازم به ذکر است که در سال 2019 نیز که علی بونگو برای مداوای بیماری قلبی خود به مراکش رفته بود، یک کودتای نظامی تحت عنوان شورای احیای ملی علیه او صورت گرفته بود؛ اما پس از مدت کوتاهی دولت مرکزی توانسته بود کودتا را خنثی کرده و دوباره قدرت را به دست بگیرد. مشابه چنین روندی در نیجر که چند هفته قبل دستخوش کودتا شد نیز رخ داده است. یعنی در سال 2020 یک کودتای نافرجام علیه محمد بازوم صورت گرفت ولی ماه گذشته کودتای دیگر به رهبری ژنرال چیانی باعث سقوط دولت بازوم شد.

خروج پی در پی کشورها از زیر نفوذ فرانسه

با کودتایی که دیروز در گابن صورت گرفته، هشتمین کودتا از سال 2020 در مرکز و غرب آفریقا رقم خورده است. پیش از این کشورهایی نظیر چاد، گینه، بورکینافاسو، مالی و نیجر نیز دستخوش کودتا شده‌اند. در این رابطه نکته مهم این است که اغلب کشورهایی که در آن‌ها کودتا صورت گرفته مانند نیجر، مالی و گابن از متحدان مهم غرب در آفریقا محسوب شده و روابطی نزدیک با فرانسه داشتند؛ اما حالا وقوع کودتا در گابن به نظر می‌رسد که کشوری دیگر در این منطقه از مدار فرانسه خارج شده است.

یعنی در شرایطی که به واسطه وقوع کودتا در نیجر اکنون چند هفته است که تحولات منطقه به صورت بحرانی رقم خورده و فرانسه به همراه اتحادیه کشورهای غرب آفریقا تهدید به حمله نظامی‌به‌این کشور کرده‌اند، نظامیان گابن نیز با برکنار کردن علی بونگو به عنوان یکی از متحدان کلیدی فرانسه، روند فاصله گرفتن از غرب را تکمیل کرده‌اند. لازم به ذکر است که گابن از زمان استقلالش مانند نیجر در 1960، همواره زیر نفوذ فرانسه قرار داشته و در دهه 1960 اصلی‌ترین منبع تامین اورانیوم این کشور بوده است.

همچنین پس از استقلال الجزایر، فرانسوی‌ها احتیاج مبرمی‌به منابع نفت گابن پیدا کردند و آمارها نشان می‌دهد علاوه بر اینکه حدود 10 هزار فرانسوی در این کشور ساکن هستند، نیروهای نظامی پاریس به خصوص نیروی دریایی هم در گابن پایگاه دارند. به همین جهت در حالی که نیروهای امریکایی و فرانسوی به واسطه کودتا از بورکینافاسو و مالی اخراج شده‌اند به نظر می‌رسد که چنین فرآیندی برای آن‌ها در گابن نیز تکرار شود. امری که به گفته ناظران به نزدیکی نظامیان کودتاگر در مالی، بورکینافاسو، آفریقای مرکزی و چاد به روسیه به نظر می‌رسد که یک جنگ نیابتی و ژئوپلیتیکی مهم میان روسیه و غرب در دل آفریقا در حال جریان است. حتی تحولات به گونه‌ای به صورت پیچیده در غرب و مرکز آفریقا در حال رقم خوردن است که روز گذشته شاهد بودیم وزارت خارجه چین هم خواستار آن شد که همه طرف‌ها در گابن امنیت علی بونگو را تضمین و از صلح و ثبات ملی حمایت کنند.

کودتاچیان به 56 سال حکومت خاندان بونگو خاتمه دادند
فرانسه بعد از مالی، بورکینافاسو و نیجر، نفوذ خود در گابن را نیز از دست می‌دهد
یک‌بار پیش از این و در سال 2019، علی بونگو شاهد بروز کودتا علیه خودش بود
بونگوی پسر پس از 42 سال در سال 2009 جانشین پدرش شد
نظامیان ضمن لغو نتایج انتخابات، نهادهای حکومتی را نیز منحل کردند

اعتماد