آیا پکن در روابط خود با مسکو تجدیدنظر می‌کند؟/خلع سلاح اقتصادی چین

ساعت24-گزارش‌های منتشر شده از سوی اداره آمار ملی چین نشان می‌دهد که حجم صادرات این کشور در ماه گذشته میلادی برای چندمین بار پیاپی روند نزولی داشته و نسبت به مدت مشابه سال قبل 14.5 درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر برآوردها نشان می‌دهد میزان واردات این کشور نیز در ماه گذشته 12.5 درصد افت کرده و میزان سرمایه‌گذاری هم از سال قبل 80 درصد کاهش یافته است.

گزارش‌های منتشر شده از سوی اداره آمار ملی چین نشان می‌دهد که حجم صادرات این کشور در ماه گذشته میلادی برای چندمین بار پیاپی روند نزولی داشته و نسبت به مدت مشابه سال قبل 14.5 درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر برآوردها نشان می‌دهد میزان واردات این کشور نیز در ماه گذشته 12.5 درصد افت کرده و میزان سرمایه‌گذاری هم از سال قبل 80 درصد کاهش یافته است. این به معنای آن است که به موازات کاهش تولید در چین، میزان مصرف نیز افت داشته و به‌طور کلی دورنمای دومین اقتصاد بزرگ جهان را در رکود قرار داده است.

در همین رابطه هر چند که میزان صادرات چین به روسیه بعد از جنگ اوکراین 70 درصد افزایش یافته، اما به گفته کارشناسان کاهش رشد اقتصادی چین می‌تواند به رکود جهانی دامن بزند. امری که برای برخی کشورها نظیر روسیه که اکنون اقتصاد خود را به چین گره زده‌اند، پیامدی بسیار پرهزینه خواهد داشت. علاوه بر این طبق گزارشی که مجله دیپلمات به تازگی منتشر کرده، کاهش رشد اقتصادی چین ممکن است تبعات ‌ژئوپلیتیکی قابل توجهی نیز برای این کشور به همراه داشته باشد، چراکه به‌طور طبیعی دولت‌ها تمایل دارند در میان مشکلات اقتصادی از جاه‌طلبی‌های خود در سیاست خارجی بکاهند. به همین دلیل مشکلات اقتصادی فعلی چین که باعث کاهش ملموس رشد اقتصادی این کشور شده ممکن است زمینه‌ای را فراهم آورد تا پکن، فشارها روی مسکو برای نشستن سر میز مذاکرات صلح را افزایش دهد.

«شی» در دوراهی
در این رابطه شاخص‌های نزولی در اقتصاد چین برای برخی تحلیلگران امری تعجب‌برانگیز تلقی نمی‌شود؛ چراکه آنها بیش از یک دهه است هشدار می‌دهند، اتکای بیش از حد دولت به بدهی‌های داخلی و خارجی در نهایت پیامدهای پرهزینه‌ای برای این کشور به همراه خواهد داشت.
البته هر چند این قضیه لزوما تضمین شده نیست و ممکن است خلاف آن ثابت شود، اما به‌طور کلی و به صورت طبیعی نشانه‌هایی وجود دارد که مشکلات اقتصادی، دولت پکن را مجبور می‌کند تا سیاست خارجی انعطاف‌پذیر و نرم‌تری اتخاذ کند. به عنوان مثال شاهد هستیم به تازگی پکن تعرفه‌های واردات جو از استرالیا را که برای بیش از 3 سال برقرار بوده لغو کرده و برخی ناظران معتقدند که برای محصولات بیشتری قرار است چنین سیاستی اعمال شود. از سوی دیگر شواهد نشان می‌دهد که در طول ماه‌های گذشته، پکن برخی نرمش‌ها را در مقابل واشنگتن انجام داده است. مانند گفت‌وگوهایی اقتصادی و اقلیمی که اخیرا میان مقامات دو کشور در دستور کار قرار گرفته و علاوه بر ابرسرمایه‌دارانی مانند ایلان ماسک و بیل گیتس که به پکن سفر کرده‌اند، وزیر خارجه، وزیر خزانه‌داری، جان کری و در عین حال هنری کیسینجر نیز میهمان چینی‌ها بوده‌اند. همچنین لغو ممنوعیت سفرهای گروهی توریستی به امریکا و بریتانیا به موازات شرکت چینی‌ها در نشست صلح اوکراین که در عربستان برگزار شد، همگی از سوی برخی کارشناسان این‌گونه تعبیر می‌شود که دولت پکن در بحبوحه چالش‌های اقتصادی به صورت نمادین هم که شده قصد خود برای ترمیم واگرایی‌ها و اختلافات با غرب را نمایش دهد.
علاوه بر این نشانه‌های دیگری نیز حاکی از آن است که احتمال دارد پکن در مناسبات خود با مسکو تا حدودی تجدیدنظر کند. در واقع برخی کارشناسان معتقدند که شورش گروه واگنر علیه پوتین، باعث نگرانی چینی‌ها شده و آنها در حال تغییر تعاملات تاکتیکی خود با برخی نخبگان سیاسی روس هستند. به عنوان مثال در سفری که اخیرا والنتینا ماتوینکو، رییس شورای فدراسیون روسیه به پکن داشته، شاهد بودیم که شی‌جین پینگ در دیدار دوجانبه با وی، روابط دو کشور را یک رابطه راهبردی بر اساس منافع ملی توصیف کرد؛ موضوعی که مفهوم آن به تعبیر برخی تحلیلگران به معنای، گذار «شی» از رابطه دوجانبه با پوتین به روابط نهادینه شده میان پکن و مسکو است.
البته لازم به یادآوری است که هر چند اقتصاد رو به رکود چین ممکن است بسیاری از راهبرد‌های خارجی این کشور را تحت‌الشعاع قرار دهد، اما بعید است که به صورت سیستماتیک باعث تغییر راهبرد پکن در قبال جنگ اوکراین و برخی مولفه‌های کلیدی سیاست خارجی این کشور شود. به همین دلیل از آنجا که رییس‌جمهوری چین، مایل به ترویج و بسط دیدگاه ضد غربی روسیه بوده و شواهد نشان می‌دهد که مقامات پکن درک محدودی از مشکلات ساختاری اقتصادی خود ارایه می‌دهند، به احتمال زیاد شی‌جین پینگ در چنین شرایطی که قادر به انجام اصلاحات عمیق اقتصادی نیست، ممکن است با اکراه و به صورت مقطعی نوعی ملاحظات را در رابطه با حمایت از روسیه در جنگ اوکراین در دستور کار خود قرار دهد.

اعتماد